سیستم مدیریت ایمنی (SMS) پارت 3
خطمشی و اهداف ایمنی
تعهدات مدیریت
اولین جزء چهارچوب سيستم مديريت ايمني بر ایجاد محیطی تمرکز دارد که مدیریت ایمنی بتواند اثربخش باشد. این محیط بر اساس تعهدات مدیریت ارشد به ایمنی، اهداف بلند مدت آن، حمایت از ساختار سازمانی و تخصیص منابع، مشخص میگردد.
تعهد مدیریت ارشد و رهبری ایمنی، کلید پیادهسازی اثربخش سیستم مدیریت ایمنی میباشد.
تعهد مدیریت از طریق تصمیمگیریها و تخصیص منابع ثابت میگردد. این تصمیمات و اقدامات بایستی متناسب با خطمشی و اهداف ایمنی تعیین شده باشد تا فرهنگ ایمنی مثبتی در مرکز پرورش داده شود.
پیشنهاد میگردد خطمشی و اهداف ایمنی با مشورت و مشارکت نفرات کلیدی و به شکل مقتضی با مشارکت انجمن یا اتحادیه کارکنان مراکز تنظیم شود.
خطمشی ایمنی باید توسط مدیریت اجرایی پاسخگو (Accountable Executive) امضاء گردد.
به منظور انعکاس تعهدات مدیریت ارشد به ایمنی، خطمشی ایمنی حداقل شامل موارد زیر است:
1- تعهد به تطابق با الزامات و مقررات لازم الاجراء
2- اطمینان از اینکه حفظ شرایط ایمن، اولین و مهمترین شرح وظیفه مدیران و کارکنان است
3- تعهد به تامین منابع مورد نیاز جهت ارائه خدمات و محصول ایمن
4- بهبود مستمر به سطح قابل قبول عملکرد ایمنی
5- تعهد به تشویق و تقویت فرهنگ گزارشدهی ایمنی
6- در برگیرنده رویههای گزارشدهی ایمنی باشد
7- رفتارهای غیر قابل قبول مرتبط با فعالیتهای شرکت به طور مشخص در آن بيان شود و شرایطی که در آن اقدامات انضباطی صورت نمیگیرد را مشخص نماید
8- تعهد به ترویج و صیانت از فرهنگ ایمنی مثبت در مرکز
9- اطمینان از این موضوع که خطمشی ایمنی در تمامی سطوح شرکت درک، اجرا و نگهداری میشود
با در نظر گرفتن خط مشی ایمنی، مدیریت ارشد مرکز نسبت به تعیین اهداف ایمنی در مجموعه خود اقدام مینماید.این اهداف منعکسکننده اولویتهای مرکز و بارزترین ریسکهای ایمنی میباشند که باید قابل سنجش و دست یافتنی باشند.
اهداف ایمنی مراکز میتوانند در خط مشی ایمنی مراکز منتشر شوند یا در سند جداگانهای مانند نظامنامه سیستم مدیریت ایمنی مشخص شوند.
پیشنهاد میگردد اهداف ایمنی تعیین شده در طرح جامع ایمنی هوانوردی کشوری در اهداف ایمنی مراکز منعکس شوند.
اهداف ایمنی مراکز با موارد زیر در ارتباط هستند:
الف) شاخصهای عملکرد ایمنی
ب) اهداف عملکرد ایمنی
ج) سطح قابل قبول عملکرد ایمنی
د) اقدامات مدیریتی و کنترلی در سیستم مدیریت ایمنی
بمنظور تحقق اهداف ایمنی، لازم است شاخصهای عملکرد ایمنی تعیین شده و مورد پذیرش سازمان هواپیمایی کشوری قرار گیرند. گزارش وضعیت شاخصهای عملکرد ایمنی توافق شده با سازمان هواپیمایی کشوری، به صورت ماهیانه مرور شده و اهداف عملکرد ایمنی در بازههای زمانی مشخص شده، پایش میشوند تا در صورت لزوم، اقدامات مدیریتی و کنترلی مقتضی اتخاذ گردند. جزئیات بیشتر سنجش و پایش عملکرد ایمنی، در قالب رکن سوم سیستم مدیریت ایمنی یعنی تضمین ایمنی، ارائه میگردد.
فصل سوم سند مدیریت ایمنی ایکائو، ویرایش چهارم، جهت مدیریت عملکرد ایمنی مراکز نیز، قابل استفاده میباشد.
پاسخگویی و مسئولیتهای ایمنی
در متون سیستم مدیریت ایمنی، پاسخگویی به معنی داشتن مسئولیت نهایی میباشد. پاسخگویی به مسئولیتهایی که نمیتوان آن را تفویض نمود نیز تعبیر میشود. این پاسخگویی شامل مسئول بودن برای حصول اطمینان از اقدامات اصلاحی مناسب در خصوص مخاطرات و اشتباهات گزارش شده و همچنین واکنش به حوادث و سوانح میباشد. مدیر اجرایی پاسخگو باید اختیارات لازم جهت تصمیمگیری از طرف مرکز وکنترل کلیه منابع مرکز از جمله مالی و انسانی را داشته باشد.
ممکن است شناسایی مناسبترین فرد به عنوان مدیر اجرایی پاسخگو برای مراکز چالش برانگیز باشد مخصوصا برای مراکز دارای وسعت و پیچیدگی با چندین گواهینامه، مجوز و تاییدیه و به هر حال مراکز باید:
الف) نسبت به شناسائی مدیر اجرایی پاسخگو اقدام نمايند. مسئوليت و پاسخگويي نهايي براي اجرا و نگهداري سيستم مديريت ايمني به صورت اثربخش در مرکز بر عهده اين شخص مي باشد. نقش این شخص القاء ایمنی به عنوان ارزش اصلی شرکت و همچنین حصول اطمینان از اجرا و نگهداری سیستم مدیریت ایمنی به صورت مناسب از طریق تخصیص منابع میباشد.
ب) نسبت به تعيين پاسخگويیهای خاص ايمني به صورت شفاف در شركت اقدام نمايند. از جمله اين موارد، تعريف پاسخگويي مديران ارشد نسبت به موارد ايمني مي باشد. در مواردی مانند وجود چندین گواهینامه، مجوز و تاییدیه برای مراکزکه امکان معرفی یک مدیر اجرایی پاسخگو وجود ندارد، چند مدیر اجرایی پاسخگو برای هر گواهینامه، مجوز یا تاییدیه میتواند معرفی گردد که مرزهای پاسخگویی باید به صورت واضح مشخص شده باشند و چگونگی هماهنگی بین پاسخگوییها تعریف گردد. در توضیح این مطلب باید گفت که در رویکردهای سنتی در بسیاری از شرکتها، دفتر ایمنی و مدیر ایمنی وظیفه شناسائی مشکلات ایمنی، ارائه پیشنهاد برای مرتفع نمودن مشکل و اجرای آن و همچنین پایش اثربخشی راه حلهای ارائه شده را بر عهده داشت. این رویکرد باعث میشد مسئولیت فرآیندهای ایمنی به طور کل بر عهده دفتر ایمنی قرار گیرد و سایر مدیران تصور نمایند مسئولیتی در قبال ایمنی ندارند و از فرآیند تصمیم گیری در خصوص ایمنی حذف میشدند. تعریف پاسخگوییهای ایمنی در تمامی حوزهها برای تیم مدیریتی باعث میشود چارچوب پاسخگویی در شرکت به صورت شفاف مشخص شود.
ج) نسبت به شناسایی مسئولیتهای تمامي مديران و پرسنل در خصوص عملكرد ایمنی در سيستم مديريت ايمني اقدام نمايد. در اين خصوص بايد به موارد زير توجه نمود:
1. شرح وظایف مدیر عامل و تمام مدیران شرکت باید شامل مسئولیتهای آن مدیر و نقش او در عملیاتی نمودن سیستم مدیریت ایمنی باشد. مديريت ايمني بايد به عنوان يك فعالیت اصلي در تمامي بخشهاي شركت ملحوظ شده باشد و وظائف مرتبط با آن بر عهده تمامي پرسنل شركت بويژه مديران شركت قرار داده شود. این مسئولیت به طور قطع برای مدیرانی که مسئولیت مستقیم برای واحدهای عملیاتی شرکت (عملیات، ساخت، تعمیر و نگهداری، مهندسی، آموزش و دیسپچ) دارند عمیقتر و با لحاظ جزئیات دقیقتر میباشد.
2. مراکز، پاسخگویی و مسئوليت عملكرد ايمنی خدمات و محصولاتي كه برون سپاري كرده اند را بر عهده دارند حتی اگر پیمانکار، سیستم مدیریت ایمنی داشته باشد. از آنجا كه تمامي پیمانکارها ملزم به استقرار سيستم مديريت ايمني نيستند لذا مراکز بايد در تعاملات با پیمانکار به مواردي از قبيل تداخل سیستمهای مدیریت ایمنی(SMS interface)، شناسايي مخاطرات، ارزيابي ريسك و ايجاد و توسعه راهبردهاي كنترلي و اصلاحي در آن قسمت از خدمات يا محصول كه برون سپاري شده است، توجه نمايند. در این مراکز باید اطمینان حاصل نمایند:
i. یک خط مشی وجود دارد که به صورت شفاف پاسخگویی و اختیارات ایمنی که بین مراکز و پیمانکار در جریان است را تبیین مینماید.
ii. پیمانکاران یک سیستم گزارشدهی ایمنی متناسب با اندازه و پیچیدگی فعالیتشان دارند که به شناسایی بموقع مخاطرات و مشکلات سیستمی مرتبط با مراکز کمک مینماید.
iii. در جلسات ایمنی نماینده پیمانکاران در مواقع لزوم حضور دارند.
iv. شاخصهای عملکرد ایمنی برای پایش عملکرد پیمانکاران در مواقع لزوم ایجاد شده است.
v. در فرآیند ترویج ایمنی مراکز، از برقراری ارتباطات ایمنی با کارکنان پیمانکاران و ارائه اطلاعات مربوطه، اطمینان حاصل میگردد.
vi. تمامی نقشها، مسئولیتها و فعالیتهای پیمانکاران که مرتبط با طرح واکنش اضطراری مراکز میباشد، تعیین و تمرین شده است.
د) نسبت به تدوین و انتشار پاسخگويي، مسئولیتها و اختیارات در حوزه ایمنی اقدام نمایند.
ه) نسبت به تعیین و معرفی سطوحی از مدیریت که این اختیار را دارند در خصوص قابليت تحمل ريسكهاي ایمنی تصمیم گیری کنند، اقدام نماید.
و) از جمله مواردی که امکان تفویض در سیستم مدیریت ایمنی وجود ندارد میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
• اطمینان از اینکه خطمشیهای ایمنی مناسب هستند و منتشر شدهاند،
• اطمینان از تخصیص منابع به شکل مقتضی
• تعیین محدوده ریسکهای ایمنی قابل قبول و تامین و اجرای اقدامات کنترلی مناسب
دیدگاهتان را بنویسید